میزان فروش سهام و سوددهی عرضه اولیه

عرضه اولیه سهام با حفظ منافع سرمایه‌ گذاران باعث رونق بازار بورس و توسعه اقتصادی می‌شود. در واقع این عرضه، یک رابطه برد–برد را ایجاد می‌کند.

البته این بدان معنا نیست که سرمایه‌ گذاران باید سهام تازه عرضه ‌شده را برای مدت نامشخصی در سبد سرمایه‌ گذاری خود داشته باشند.

برای دانستن بهترین زمان برای فروش سهم، باید برخی موارد را در نظر داشته باشید

عرضه اولیه سهام با حفظ منافع سرمایه‌ گذاران باعث رونق بازار بورس و توسعه اقتصادی می‌شود. در واقع این عرضه، یک رابطه برد–برد را ایجاد می‌کند. البته این بدان معنا نیست که سرمایه‌ گذاران باید سهام تازه عرضه ‌شده را برای مدت نامشخصی در سبد سرمایه‌ گذاری خود داشته باشند. از نظر تئوریک و بر اساس آنچه در دنیا رایج است قیمت فروش عرضه اولیه سهام را به گونه‌ای تعیین می‌کنند تا شرکت‌کنندگان بتوانند از بازدهی ۱۰ تا ۲۰ درصدی بهره‌مند شوند. در حقیقت، نمی‌توان در مورد زمان مناسب برای فروش سهام اولین عرضه نظر قطعی داد. چون این موضوع به عوامل مختلفی مانند نیاز شما به نقدینگی حاصل از این عرضه، خرید اولین عرضه به صورت اعتباری از کارگزار و در نتیجه تسویه‌حساب با آن و مواردی از این دست، بستگی دارد. سهامداران می‌توانند از فردای روز عرضه، سهام خود را به فروش برسانند. اما برای دانستن بهترین زمان برای فروش سهم، باید برخی موارد را در نظر داشته باشید:

• ارزیابی وضعیت فعلی و آینده شرکت عرضه‌ شده در بازار بورس
• توجه به میزان بزرگی و کوچکی شرکت عرضه ‌شده در بازار بورس
• مطالعه تحلیل بنیادی سهام عرضه اولیه در سایت‌های تحلیل‌گری و کانال‌های خبری کارگزاری‌ها
• بررسی رفتار سهامداران عمده در ایام معاملات سهم پس از اولین عرضه 
• بررسی روند فعلی بازار بورس 

بازار سهام مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر، دوره‌های متفاوتی از رکود، رشد، رونق و در نهایت نزول را تجربه می‌کند. این سیکل در طول زمان به صورت متوالی اتفاق می‌افتد. اگر سهام یک شرکت در زمان رکود یا نزول بازار عرضه شود معمولا به دلیل خروج سرمایه، حجم تقاضا برای اولین عرضه افت پیدا می‌کند. در چنین شرایطی به دلیل جو منفی حاکم بر بازار، تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایین‌تر از دوران رونق خواهد بود. ولی در دوران رونق و صعود شدید بازار، قضیه برعکس است. از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان دارد معمولا تقاضای سنگینی برای سهام ایجاد می‌شود. در نهایت، این موضوع می‌تواند برای مدتی باعث تشکیل صف‌های خرید سنگین در آن سهم شود.

یکی از مهمترین نشانه‌های خروج از سهم تازه‌وارد به بازار، برچیدن صف‌های خرید است. از آنجا که در روز نخست عرضه، تعداد بالایی از سهامداران برای خرید اقدام می‌کنند، تعداد سهم محدودی نصیب هر کد معاملاتی می‌شود. بنابراین سهامداران در روزهای آتی به خرید سهم اقدام می‌کنند. این ماجرا باعث می‌شود که تشکیل صف خرید به صورت روزانه انجام شود. شاید سهامدار عمده شرکت با عرضه سهم بتواند صف خرید را کوتاه‌تر کند اما این صف دوباره تشکیل می‌شود. هنگامی که دیگر صف خریدی برای سهم باقی نماند و به تعادل برسد، می‌توان آن را نشانه‌ای برای فروش در نظر گرفت.

✔اولین عرضه، همیشه سودآور نیست!

با هم گفتیم که در بیشتر موارد، اولین عرضه برای سرمایه گذاران سودآور است. اما گاهی هم خرید سهم در عرضه اولیه می‌تواند به ضرر شما تمام شود. بازار بورس شاهد چندین نمونه از عرضه‌های اولیه بوده است که بعد از عرضه، نه تنها رشد زیادی نکردند بلکه دچار افت قیمت هم شده‌اند. این افت قیمت دلیل‌های گوناگونی دارد. مثلا قیمت سهم در هنگام اولین عرضه، تفاوت چندانی با ارزش واقعی آن سهم نداشته یا سهم هنگامی عرضه شده که شرایط کلی بازار مناسب نبوده است. پس اجازه ندهید باور سودآور بودن این سهم‌ها مانع از بررسی دقیق قبل از خرید شود.

هدف عرضه اولیه

انگیزه‌های زیادی برای فروش سهام یک شرکت وجود دارد. معمولا شرکت‌های کوچک با هدف تامین سرمایه به بازار بورس وارد می‌شوند. یک انگیزه دیگر برای عرضه، خصوصی‌سازی است. شرکت‌های بزرگی مثل مخابرات، فولاد مبارکه و ایران خودرو مالکیت دولتی داشتند. یعنی سود حاصل از فعالیت‌ این شرکت‌ها به حساب دولت می‌رفت. بعد از عرضه شدن در بورس، خریداران سهام، مالک بخشی از این شرکت‌ها می‌شوند و از کسب و کارشان سود می‌برند.

شرایط خرید سهام در عرضه اولیه

در خرید عرضه اولیه نمی­‌توان قیمت و حجم را به صورت دلخواه وارد سامانه معاملاتی کرد. بلکه هر عرضه اولیه دارای شرایطی می‌­باشد. به عنوان مثال در آگهی عرضه اولیه شرکت x حجم در نظر گرفته شده توسط هر سرمایه گذار حقیقی و حقوقی به تعداد ۵۰۰ سهم و دامنه قیمت تعیین شده در محدوده yالی z است.

حال سرمایه‌­گذار می­‌تواند حداکثر ۵۰۰ سهم را وارد سامانه کند و اگر ۱ سهم هم بیشتر وارد سامانه معاملاتی کند با خطا مواجه می­‌شود و امکان خرید عرضه اولیه نیست. از طرفی ممکن است برخی از عرضه اولیه‌ها به دلیل بزرگ بودن شرکت به نقدینگی فراوانی نیاز داشته باشد و سرمایه­‌گذار به هر دلیلی نتواند آن را تامین کند. به همین دلیل در این حالت می­تواند تعداد کمتری از سهم را برای خرید وارد سامانه معاملاتی کند و با توجه به این­که سقف رعایت شده، سفارش با خطا مواجه نمی­‌شود.

قیمت ­گذاری در عرضه اولیه

هنگام عرضه تحلیل­گران آن را بررسی می‌کنند و آن شرکت را از نظر قیمت ارزش‌یابی می‌کنند. آن‌ها متوجه می‌شوند که مثلا قیمت هر سهم این شرکت ۵۰۰ تومان ارزش دارد ولی سازمان بورس به دلیل این که قصد دارد استقبال زیادی از این عرضه شود قیمت را پایین‌­تر اعلام می­‌کند. خود این شرکت هم این تحلیل‌ها را راجع به قیمت سهام خودش می‌داند.

اصولا برای اینکه از عرضه‌ سهام شرکتشان استقبال بشود آن‌ها هم حاضر‌ هستند قیمت سهام خود را یک مقداری پایین‌تر از ارزش واقعی خودشان به فروش برسانند. لذا معمولا عرضه اولیه با قیمتی کمتر از ارزش‌ ذاتی سهم انجام می‌شود. برای همین مردم زیادی تمایل دارند که سهم را خریداری کنند. شرکت بخشی از سهام خود (۵یا ۱۰ درصد) را به فروش می‌گذارد. در روزهای بعدی، رفته رفته مقدار بیشتری سهم عرضه می‌شود. متقاضیان برای خرید این مقدار بیشتر صف می‌بندند. همین فرآیند باعث افزایش قیمت سهم می‌شود. درواقع، در روز معاملاتی بعد از عرضه اولیه، صف خرید برای سهام شرکت عرضه شده شکل می‌گیرد. به این معنی که قیمت به حداکثر دامنه نوسان خود (یعنی مثبت ۵ درصد) می‌رسد و تعداد سفارشات زیادی برای خرید سهام ثبت می‌شوند. این افزایش قیمت یک بازی برد برد است.

سرمایه‌گذارهای اولیه از سرمایه‌گذاری خود سود می‌برند. شرکت هم با فروش سهام بیشتر با قیمت بالاتر، پول بیشتری به دست می‌آورد. اولویت خرید سهام در صف خرید با کسانی است که سفارش خود را زودتر ارسال کرده‌اند. چند ثانیه تأخیر هم می‌تواند باعث شود که متقاضی خرید سهام، جایگاه مناسبی در صف خرید نداشته باشد. در مورد عرضه‌های اولیه تعداد سفارش‌های ارسال شده بسیار زیاد بوده و در کسری از ثانیه هزاران سفارش به هسته معاملات بورس فرستاده می‌شود.

سود عرضه اولیه

در بیشتر موارد عرضه اولیه سود‌آور است چرا که تعداد سهم‌ها محدود است و خریداران زیادی تمایل دارند در کسب و کار شرکت‌های جدید سهیم شوند. تشکیل صف خرید برای سهام شرکت­‌ها از دلایل اصلی بالا رفتن قیمت به حساب می‌آید. در بیشتر موارد سرمایه‌گذاران در بازه‌ای کوتاه از یک سهم بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سود می‌گیرند. هرچند مبلغ این سود آن قدرها بزرگ نیست. قیمت خرید بیشتر عرضه های اولیه رقم کمی است، و با توجه به محدودیتی که برای خرید تعداد سهام در عرضه اولیه وجود دارد، حتی اگر ۵۰ درصد هم سود اولیه آن‌ها باشد و این سود را نصیب صاحبان سهام کنند، مبلغ ناچیزی به صاحبان سهام می‌رسد.

عرضه اولیه، اولین تجربه سهامداری

اولین تجربه‌ سرمایه‌گذاری بسیاری از افراد در بورس تهران،معمولا «نه لزوماً» خرید عرضه اولیه است که به تجربه شیرینی تبدیل می‌شود. زیرا هر شرکتی عرضه می‌شود معمولا تا چند روز صف خرید است و معمولا تا چند روز شاهد رشد ۵ درصدی ارزش سهام این شرکت‌ها هستیم. اما معنای این حرف این نیست که عرضه اولیه همیشه سود به همراه دارد. در مواردی به دلیل قیمت‌گذاری بالا، خریداران به محض خرید، سهام خود را می‌فروشند. در این صورت کسانی که سهم خود را نگه داشته‌اند، متحمل زیان خواهند شد. همچنین ممکن است در بازار ثانویه قیمت از قیمت کشف شده در زمان عرضه اولیه پایین‌تر بیاید. به همین دلیل است که می‌گوییم خرید سهام از بازار اولیه، یک سرمایه‌گذاری «کاملا بدون ریسک» نیست.

بیشتر بدانید

• آشنایی با خرید و روش سود دهی عرضه اولیه سهام

• فروش سهام عرضه اولیه و روش بوک بیلدینگ